"Historia złych uczynków" - Katarzyna Zyskowska [recenzja]

"Dzisiaj już nie jestem pewna, kiedy był początek. Niczego nie jestem pewna.

Czy raczej - wiem bez wątpienia, że wielka machina przeznaczenia ruszyła wcześniej.

Wcześniej, niż mogłabym przypuszczać."

Intrygujący, niebywale tajemniczy, poniekąd niepokojący i nade wszystko przyciągający uwagę tytuł, a także nieznajomość pióra autorki oraz oryginalna i zagadkowa okładka - owe elementy przyczyniły się do tego, iż zdecydowałam się sięgnąć po najnowszą powieść Katarzyny Zyskowskiej. Książki pisarki wielokrotnie przewijały się przed moimi oczyma, ale żadna z nich nie wzbudziła we mnie tak ogromnej ciekawości, aż do teraz. Na moje zainteresowanie nią wpłynął między innymi też niewiele zdradzający opis fabularny z jego niejako mroczną otoczką, sekretami czającymi się między tworzącymi go słowami i mnóstwem emocji z niego wypływających. Musiałam zaznajomić się z tą opowieścią, albowiem nurtowały mnie pytania: o jakich złych uczynkach mowa? Jak wyglądał ich początek? Co było ich przyczyną? I kto oraz dlaczego się ich dopuścił? Teraz już znam odpowiedzi. Stopniowo odkrywane niejednokrotnie wprawiały mnie w osłupienie, nierzadko przetrawiały kotłujące się w mej głowie myśli, intensywnie targały mymi uczuciami miażdżąc owe od czasu do czasu, aby wreszcie pozostawić mnie pogrążoną w zadumie, z poczuciem okropnej pustki... 

Katarzyna Zyskowska (ur. 1979) - pisarka, absolwentka Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka licznych powieści obyczajowych, m.in.: trzytomowej serii Upalne lato, Nie lubię kotów czy Wiecznej wiosny, a także zbeletryzowanych biografii: Marii Skłodowskiej-Curie pt. Zanim oraz K. K. Baczyńskiego Ty jesteś moje imię, która w 2015 roku na Festiwalu Literatury Kobiet Pióro i Pazur otrzymała tytuł "Książki bez granic". Mieszka w Warszawie, w wolnych chwilach wędruje po górach. (źródło: lubimyczytac.pl)

 

Nina i jej matka polonistka z wykształcenia mieszkają w niewielkiej miejscowości o nazwie Jugów, gdzie wiodą skromne życie. Pewnego dnia dziewiętnastoletnia dziewczyna dowiaduje się, że jej zmarły ojciec (którego nigdy nie poznała) zostawił jej mieszkanie w Warszawie na Mokotowie. Za namową nieustępliwej matki Nina decyduje się podjąć studia w stolicy i tym samym przeprowadzić się do zapisanego jej tam lokum. Uczęszcza na zajęcia, ima się różnych prac, a w wolnym czasie spotyka się z chłopakiem Piotrkiem. Jednak któregoś dnia na uczelni poznaje przystojnego wykładowcę Miłosza, i ulega jego urokowi. Ukrywają swój związek przed światem. On z pełną świadomością całkowicie włada jej życiem, a ona mu na to pozwala darząc go wielkim uczuciem. On mami ją drogimi prezentami, cudownymi zagranicznymi wojażami, swą niebywałą inteligencją i tajemniczością. Ona zakochana po uszy nie dostrzega lub nie chce zauważyć malutkich sygnałów. Dla niej liczy się tylko on, jest dla niej powietrzem, drogowskazem i oparciem. Ona nie potrafi już bez niego żyć. A on marcowego dnia nagle znika. Nina zgłasza jego zaginięcie, musi go odnaleźć, aby przekazać mu ważną wiadomość. Udaje się do jego rodzinnego domu, gdzie poznaje Mariolę - jego matkę... Ta ujawnia mroczną przeszłość syna... I nie tylko... 

Wielowątkowość, wielostronność, nieprzewidywalność i różnorodność gatunkowa - owe cechy niewątpliwie charakteryzują i tym samym wyróżniają najnowszą publikację Katarzyny Zyskowskiej. Ta niesamowicie poruszająca i przejmująca powieść stanowi zbiór rozmaitych pojedynczych włókien fabularnych, które przez bardzo długi czas wzajemnie się przeplatają, aby ostatecznie zetknąć się w jednym punkcie i stworzyć wyrazisty kłębek wyzwalający szeroką paletę emocjonalną. Jednym z atutów jest dwutorowość narracyjna pozwalająca na dokładny ogląd ukazanej historii z różnych perspektyw. Kolejną zaletą jest ogromna rozpiętość czasowa uwzględniająca okresy od wojennego aż po współczesny, która przybliża czytelnikom istotę zachodzących wówczas przemian społecznych, kulturowych, gospodarczych i politycznych. Wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat, fakty historyczne są precyzyjnym tłem przedłożonej opowieści, ową wzbogacają i nadają jej autentycznego wydźwięku. Historyczne źródło otula tę powieść o zabarwieniu obyczajowym, niepozbawioną kryminalnego tonu i metafizycznej nutki będącej zaskakującym urozmaiceniem oraz niewątpliwie pobudzającej wyobraźnię. Poszczególne wątki fabularnego splotu rodzą ciekawość wzmagającą się z każdą kolejną kartką, mocno chwytają w swe sidła i nie pozwalają się z nich wydostać, a co najważniejsze, wywołują gamę emocji, które przeciśnięte przez praskę tworzą mieszankę skrajnych cząsteczek, a te po rozprzestrzenieniu się pozostawiają pustkę. Co więcej, podczas przewracania stron pojawiają się niepewność, swego rodzaju niepokój, strach i napięcie trzymające aż do ostatniego akapitu, aż do ostatniego zdania. A to wcale nie jest zwieńczeniem doznanych w czasie smakowania powieści przeżyć, lecz w pewnym sensie początkiem, następnym znakiem zapytania...

 

"Historię złych uczynków" się chłonie, przeżywa, odczuwa. Owa powieść porusza, dotyka, wstrząsa i porywa. W nią się wnika, zgłębia się jej meandry, szuka się przesłanek dających możliwość szybszego odkrycia kart fabuły oraz znaczeń wyrażanych w historii pewnych symboli. A to wszystko jest możliwe i osiągalne dzięki lekkiemu, przyjemnemu i prostemu stylowi. Stylowi dość specyficznemu, innemu, skrywającemu w sobie coś frapującego i enigmatycznego. Coś, co wabi, fascynuje i przyciąga. I zapada w pamięć.

 

Wspomniana powieść to siatka zawiłych i jakże trudnych dróg ludzkich. Te skomplikowane życiowe ścieżki w pewnym momencie się schodzą, nadając wspólny, nierzadko wzruszający i przeraźliwy bieg przyszłym pokoleniom. Kreacje ludzkie przedstawione w tejże publikacji są niezwykle wyraziste, skrupulatne i prawdziwe. Wszyscy naznaczeni są traumatyczną przeszłością, dźwigają na plecach ogromny ciężar, którego pozbycie się nie tylko nie jest łatwe, ale wręcz niemożliwe. Walczą ze sobą i swymi słabościami, wykorzystują swą siłę, zmagają się z nachodzącymi ich problemami i nękającą przeszłością, próbują przetrwać w okrutnych warunkach, dokonują egoistycznych wyborów, chronią siebie jednocześnie wystawiając innych w ręce wroga. Kochają i nienawidzą, zabierają wolność, porzucają, znikają, realizują plan zemsty... Każda z postaci skrywa tajemnicę, przybiera niejedną twarz, tłamsi swoje uczucia, które po jakimś czasie wydostają się na zewnątrz w przerażającej i niewyobrażalnej formie. Każda z nich pozostaje nieodgadniona do samego końca... Wrażliwa, ambitna i uległa Nina, introwertyczna i samotna Mariola, stanowcza i surowa Róża, pewna siebie i niejako pazerna Felicja, zarozumiały i niebezpieczny Miłosz, zagubiony i przepełniony tęsknotą Bronek, obojętna i uparta Basia to tylko ułamek bohaterów przewijających się na łamach powieści i tworzących plejadę znakomitych i zdumiewających osobowości.

 

"Historia złych uczynków" to zajmująca, nieoczywista, niepokojąca, niebywale mroczna i nostalgiczna powieść o wojnie, życiu w niewoli, pragnieniu wolności i wyzwoleniu. O ukrywaniu Żydów, uleganiu Niemcom, kłamstwie i obłudzie. O samotności, depresji, śmierci, lękach, skomplikowanych więzach rodzinnych i niełatwych relacjach międzyludzkich. O trudach podejmowanych decyzji rzutujących na dalsze losy, zachłanności, egoizmie, posłuszeństwie i życiu w strachu. O poczuciu winy, żalu i tęsknocie. O przeszłości nękającej przez całe życie i pozostawiającej po sobie mroczny ślad. O zdradzie, przemocy, rozstaniach i powrotach. O bezlitosnych snach pozbawiających spokoju. O ponadczasowych poglądach i przesądach rozpalających wrogość i agresję. O tym, że zło istnieje i przechodzi z pokolenia na pokolenie. O nawracającej przeszłości, która mąci, rani i niszczy. O przeznaczeniu, które zjawia się niespodziewanie i burzy niejako poukładany świat. I wreszcie o miłości, nieszczęśliwej, toksycznej, zakazanej. O miłości, dla której człowiek jest w stanie nawet zabić. 

Hipnotyzująca, zatrważająca i ujmująca. Taka właśnie jest "Historia złych uczynków". Gorąco polecam! Naprawdę warto!

 

 

 Cytaty:

 

 "Może wszystkie jej przemilczenia i niedopowiedzenia powinny były mnie zastanowić,

może należało przewidzieć, że brudy i tajemnice, które tak skrupulatnie zamiotła pod dywan,

kiedyś spod niego wypełzną?

Nikt przecież nie jest osobny, nie da się wyrwać jednostki z osnowy świata,

wyciąć nożycami z tła zdarzeń. 

Jednak zrozumiałam to dopiero później.

Nie można uciec przed karmą, przeznaczeniem, fatum, opatrznością - czy jak to tam ludzie nazywają

- a życie zawsze stanowi przyczynowo-skutkowy ciąg. 

Przyczyny i skutki... Tak to już jest."

 

 

"(...) - Czytelnicy lubią makabrę. Taka jest natura ludzka. 

Zło zawsze bardziej nas intryguje niż dobro."

 

 

"(...) Ciało zawsze goi się najszybciej. A niepamięć mu w tym pomaga.

Jednak przemoc nie rodzi się nagle."

 

 

"(...) życie należy przeżywać, a nie rozkładać na części."

 

 

"- Ale tak się nie da żyć.

- Niby jak?

- Bez celu.

-  Nieważny jest cel. Ważna jest droga."

 

 

"Nic nie zatrzyma spirali zła, nic nie zagłuszy pohukiwania sowy, 

póki wszyscy nie poniesiemy kary.

Dopóki nie poniosę jej ja i moja matka, i inni, którzy byli przed nami."

 

 
Tytuł: "Historia złych uczynków"

Autor: Katarzyna Zyskowska
Wydawnictwo: Znak literanova
Data wydania: 28.02.2018

Ilość stron: 512

Oprawa: miękka

Kategoria: literatura współczesna

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Znak.

Przenikliwy fluid gęstego lasu, 

przeszywający chłód zimowego wieczoru, 

wyraźne pohukiwania żółtookiej sowy 

oraz niepokojąca i wszechogarniająca ciemność. 

Pewnej nocy stało się coś przerażającego... 

To coś stało się początkiem... 

Póki co nie ma końca... 

To nadal trwa i zbiera żniwo... 

Chcesz wiedzieć, co to jest? 

Zajrzyj do "Historii złych uczynków" 

i daj się jej porwać? 

Odważysz się?