Dachołazy" - Katherine Rundell [recenzja]

"(...) Nigdy nie przekreślaj możliwego."

Cudowna, oryginalna i niezwykle klimatyczna okładka, niesamowicie intrygujący i zagadkowy tytuł oraz poruszający i wyzwalający emocje opis fabularny sprawiły, że zapragnęłam sięgnąć po najnowszą powieść Katherine Rundell. Przyznaję, że miałam względem tejże prozy ogromne oczekiwania, które były z pewnością uzasadnione, co wynikało z faktu, iż twórczość autorki była wielokrotnie doceniana i nagradzana. Spodziewałam się zatem angażującej, ciepłej, fascynującej, porywającej, pięknie napisanej, nieszablonowej i świeżej historii. Jednak prawdę mówiąc otrzymałam znacznie więcej...

 

Katherine Rundell spędziła dzieciństwo w Afryce i Europie. Po obronie doktoratu została wykładowcą college'u All Souls w Oxfordzie, ale przede wszystkim stała się pisarką na pełen etat. Za swoją twórczość otrzymała wiele nagród i wyróżnień. Nocami wspina się na dachy starych budynków. (źródło: okładka książki)

W kanale La Manche dochodzi do katastrofy statku. Naukowiec, Charles, dostrzega unoszący się na wodzie futerał na wiolonczelę, a w nim owinięte w partyturę symfonii Beethovena kilkumiesięczne dziecko - dziewczynkę z włosami w kolorze błyskawicy, której nadaje imię Sophie. Postanawia się nią zaopiekować, przez lata stosując nietuzinkowe i budzące sprzeciw urzędniczki metody wychowawcze. Sophie to wesoła osóbka, lubiąca książki, wspinaczki na drzewa, tłuczenie talerzy i spodnie, które uważa za wygodne i praktyczne, w przeciwieństwie do opiekunki społecznej, która stanowczo dezaprobuje noszenie takowych przez dziewczynkę. Kobieta z każdą kolejną wizytą u Charlesa, wykazuje swoje niezadowolenie wobec jego postawy wychowawczej i wytyka mężczyźnie coraz więcej błędów. Pewnego dnia listownie informuje go, że niebawem zjawi się po dziewczynkę i skieruje ją na pobyt w konkretnym sierocińcu. Tymczasem Sophie zauważa przypadkiem na futerale wiolonczeli paryski adres, co jeszcze bardziej utwierdza ją w przeczuciach, że jej mama żyje. Namawia Charlesa na wyjazd do Paryża. Ten mimo świadomości, że za nielegalne opuszczenie kraju z dzieckiem grozi mu pozbawienie wolności do lat piętnastu, podejmuje decyzję o ucieczce. Sophie i Charles wyruszają zatem do stolicy Francji... Czy odnajdą matkę dziewczynki? Jaką rolę w ich poszukiwaniach odegrają dachołazy?

Będąc małą, zaledwie kilkuletnią dziewczynką, zawsze spoglądając na dach starego budynku, zastanawiałam się, jakby to było móc na nim usiąść, podziwiać panoramę miasta i delektować się nieustannie przemieszczającymi się i tętniącymi życiem obrazkami. Jakie to byłoby uczucie być bliżej nieba, poczuć wiatr we włosach, muskający policzki i towarzyszyć przez chwilkę ptakom zajmującym miejsce obok? Nie przeszkadzałby mi specyficzny zapach wydobywający się z kominów, a nawet sadza brudząca stopy i dłonie. Mogłabym obserwować ludzi kroczących ulicami, pochłoniętych myślami, zmierzających w konkretnym kierunku. Mogłabym z wierzchołka dachu zachwycać się niebem usianym gwiazdami i wsłuchiwać się w nocne dźwięki docierające z każdego zakątka miasta. Pomyślałam wówczas, że to musi być niesamowite przeżycie. Wtedy właśnie dopisałam do swego pamiętnika kolejne marzenie. Jeszcze się nie spełniło, lęk przed wysokością i brak odwagi w dużej mierze owe zniwelowały. Może kiedyś ciekawość i ekscytacja zwyciężą, może pokonam obawy i uda mi się odhaczyć ową fantazję z listy, przecież nigdy nie jest za późno na realizację pragnień. Dzięki bohaterce Sophie i autorce, która wspina się na dachy starych budynków, mogłam choć przez moment doświadczyć niebywałego uczucia i skosztować szczypty niepowtarzalnego klimatu.

"Dachołazy" to wyjątkowa powieść, przesiąknięta magią, otoczona aurą tajemniczości namiastką niepokoju, a nade wszystko naznaczona morzem pięknych uczuć. Ujmuje zawartością, urzeka przekazem, porusza duszę, rozbudza wyobraźnię, upaja widokami i nasyca ciepłem oraz dobrocią. Pozwala poczuć i nasiąknąć rozmaitymi emocjami, chłonąć tę cudowną historię i w pełni się jej oddać. Intrygująca fabuła, bujność przygód, emocjonalna podróż, intensywność wrażeń, wyrazistość i skrajność odczuć - od uśmiechu po łzy, to elementy niewątpliwie cechujące ową prozę. To napisany lekkim, przyjemnym, poruszającym stylem i zapakowany w przepiękną, nadzwyczaj oddającą osobliwy nastrój oprawę utwór stanowiący ucztę literacką.

To opowieść Sophie i Charlesa, których nie łączą więzy krwi, ale to naprawdę nie ma większego znaczenia. Tych dwoje wiąże coś znacznie głębszego - bezinteresowna miłość, oddanie, zaufanie, wyrozumiałość, cierpliwość i przyjaźń. Sophie to odważna, silna, zdeterminowana, ambitna, urocza dziewczynka lubująca się w chłopięcych ubrankach, podopieczna Charlesa, pragnąca za wszelką cenę odnaleźć swoją matkę. Czuje, co więcej, jest przekonana o tym, że jej mama żyje. Dlaczego jednak ta nigdy jej nie szukała i po nią nie przyszła? Charles to naukowiec, który prowadził samotne życie do czasu, kiedy w wieku trzydziestusześciu lat stał się opiekunem, "ojcem" niespełna rocznego dziecka. To mężczyzna wrażliwy, opiekuńczy, niewylewny, stosujący nietypowe metody wychowawcze i uważający, że każdy ma możliwość wyboru i prawo do wolności opartej na wzajemnym zaufaniu. Spokojny i skryty, a kiedy trzeba stanowczy i podejmujący walkę o drugiego człowieka i o to, co najważniejsze w życiu. Poza głównymi bohaterami na uwagę zasługują również: postać opiekunki społecznej działającej według surowych zasad, niejako pozbawionej empatii i kierującej się niezrozumiałymi priorytetami oraz dzieci ulicy podejmujące każdego dnia walkę o przetrwanie, o siebie, radzące sobie w miarę ich możliwości, czerpiące radość z prozaicznych rzeczy, nieufne i zdystansowane. Tylko nielicznym udaje się zyskać ich zaufanie i aprobatę. A osoba, którą przyjmą do swej społeczności, może liczyć na ich pomoc i wsparcie.

"Dachołazy" to wzruszająca, czarująca, zaskakująca, finezyjna, unikalna i nade wszystko wartościowa książka. To powieść o miłości, przyjaźni, nadziei, kierowaniu się intuicją w dążeniu do celu, zatajaniu prawdy mogącej zaprzepaścić skrywane marzenia, odkrywaniu siebie i podążaniu własnymi ścieżkami prowadzącymi do szczęścia i spełnienia. To historia, którą się czuje, smakuje, wspomina i pamięta. To opowieść, która wdziera się w umysł, skrada serce i dotyka duszy. Refleksyjna, stanowiąca bogactwo cytatów i cennych myśli, podejmująca ważne zagadnienia i uwzględniająca niejedno istotne przesłanie powieść zarówno dla młodych, jak i dojrzałych czytelników. Idealna propozycja na jesienne wieczory. Gorąco polecam!

Cytaty:

"- Niestety znacznie lepiej znam się na książkach niż na ludziach. 

Z książkami tak łatwo się dogadać."

"- (...) Życie jest takie ciężkie. Boże drogi, życie to najcięższa rzecz na świecie!

Ludzie powinni częściej o tym wspominać." 

"Matki to coś potrzebnego jak powietrze i woda, pomyślała.

Nawet papierowe, wyimaginowane matki są lepsze niż nic. 

Matka to miejsce, gdzie można odłożyć serce.

Przystanek, na którym można odzyskać oddech."

"- To, co przeczytasz w twoim wieku, zostanie w tobie.

Książki są łomem, którym wyważysz drzwi świata."

"- Mruczando. Kiedy morze i wiatr mruczą w zgodnym rytmie. 

Jak ludzie, którzy razem się śmieją."

"W drodze powrotnej Sophie biegła, naprawdę biegła, nie truchtała.

Serce biło jej jak oszalałe. Wiatr ciągnął ją za ubranie i włosy, 

lecz ani na chwilę nie straciła równowagi. Tak musi być w niebie, pomyślała. 

Czuła się pewna siebie jak wrona. 

Mówcie, co chcecie o wronach, ale to są ptaki, które wiedzą, co robią."

"- W takim razie zachowaj swoje tajemnice, Sophie. Wszyscy ich potrzebujemy.

Dzięki nim jesteśmy twardzi i przebiegli."

"(...) Wszyscy potrzebują tajemnic. Ale żeby to były dobre tajemnice, Sophie."

"- Nigdy nie wiadomo, kto doniesie. Ci, którzy budzą największe zaufanie, często są najgorsi."

"- (...) Dzieci ulicy są złe. Ulice nie mogą być domem, bo inni ludzie cały czas z nich korzystają,

a dom musi być prywatny. 

Drzewa to nasz dom, mój i Safi. Rozumiesz?"

"- Myślę, że na początku każdy ma w sobie coś dziwnego. Potem jedni to zachowują, a drudzy nie."

"- Jeśli ktoś może marnować pieniądze na życzenia,

to nie potrzebuje życzeń tak bardzo jak ja potrzebuję pieniędzy."

"- Dla dachołazów oszukiwanie nie istnieje - (...) - Albo żyjesz, albo jesteś martwy."

"- (...) Dorośli są nauczeni nie wierzyć w niezwykłe rzeczy."

"(...) Może miłość nie jest po to, żeby ktoś czuł się wyjątkowy, tylko żeby był odważny.

Miłość jest jak woda na pustyni albo jak pudełko zapałek w ciemnym lesie.

Miłość i odwaga, pomyślała Sophie: dwa słowa, które oznaczają to samo.

Może nawet nie potrzeba, żeby druga osoba była przy tobie. 

Wystarczy, żeby żyła gdzieś na świecie.

Jej matka zawsze w ten sposób funkcjonowała. 

Była miejscem, w którym Sophie mogła odłożyć swoje serce, przystankiem na odzyskanie tchu.

Zestawem gwiazd i map."

Tytuł: "Dachołazy"
Autor: Katherine Rundell

Tłumaczenie: Tomasz Bieroń

Wydawnictwo: Poradnia K
Data wydania: 2017

Ilość stron: 264

Oprawa: miękka

Kategoria: literatura młodzieżowa

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Poradnia K.