"Na linii świata" - Manuela Gretkowska [recenzja]

"(...) Życie nie jest katastrofą, ciągle nie spadamy.

Są lepsze dni wzlotów."

Pewnego dnia otrzymałam od wydawnictwa propozycję wzięcia udziału w specyficznym projekcie. Zapewniono mnie, że jeszcze w czymś takim nie brałam udziału, co okazało się prawdą. Myślałam wówczas "świetna sprawa". Istotą wspomnianej idei było przesłanie do mnie książki, bez wskazania autora/autorki, tytułu, a nawet ujawnienia choćby nutki fabuły. Pomyślałam, czemu nie? Coś innego, tajemniczego, intrygującego i budzącego swego rodzaju ekscytację. Zgodziłam się.  I cóż... Z perspektywy czasu wiem, że nigdy nie podejmę się czytania i recenzowania książki, o której wcześniej nie zaznam jakichkolwiek informacji. Dlaczego? Zapraszam na moją wyjątkowo krótką opinię (bo recenzją tegoż tekstu nazwać nie mogę) o powieści, którą przerwałam w połowie.

Manuela Gretkowska - pisarka, scenarzystka, felietonistka, działaczka społeczna, założycielka Partii Kobiet. Zwyciężczyni plebiscytu czytelników "Wysokich Obcasów" na Polkę Roku 2007. Nagrodzona Fenomenem 2006 przez redakcję tygodnika "Przekrój" oraz Elle Style Award 2007 w kategorii: Osoba Publiczna. Ukończyła filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Krakowie współpracowała z pismem "brulion". W roku 1988 wyjechała do Francji i w Paryżu ukończyła antropologię. Na początku lat 90-tych wróciła do kraju. Była zastępczynią redaktorki naczelnej "Elle", a potem dyrektorką literacką tego pisma. Pisała felietony do "Elle", "Cosmopolitan", "Wprost", "Polityki", "Machiny", "Cogito". Pracowała jako asystentka Józefa Czapskiego. Manuela Gretkowska debiutowała powieścią "My zdies' emigranty" (1991). W roku 1997 wyjechała do Szwecji. Jej książki tłumaczone były na języki: węgierski, serbski, ukraiński, litewski, rosyjski, niemiecki, hiszpański i fiński. (źródło: www.lubimyczytac.pl)

Natasha (Ola) to studentka psychologii, która dorabia sobie rozbierając się na seksczacie. Nawiązuje znajomość z wieloma mężczyznami, z którymi prowadzi niekiedy długie rozmowy. Pewnego dnia poznaje niejakiego Toma pochodzącego z Kalifornii. Po toczącej się już jakiś czas wirtualnej korespondencji, mężczyzna  proponuje jej kontrakt. Natasza miałaby, za tysiąc dolarów miesięcznie, objąć posadę jako opiekunka jego pięcioletniego syna z autyzmem. Dziewczyna podejmuje decyzję i wyrusza do San Francisco... 

W bieżącym roku dwukrotnie zdarzyło mi się przemęczyć książkę. W obu przypadkach, szczerze mówiąc, zasiadałam do ich lektury na siłę. Nudziłam się okropnie, ale ponieważ Kasia tak łatwo się nie poddaje, to wielokroć dawałam im szanse. Chciałam napisać rzetelne recenzje i wydawało mi się, że tylko po poznaniu całej historii ukazanej w książce, mogę to uczynić. Cóż, byłam w błędzie. Niepotrzebnie skazywałam siebie na takie poświęcenie. Nie ukrywam, że po dotarciu do ostatnich stron obu publikacji, cieszyłam się, że mam je za sobą. Wówczas obiecałam sobie, że nigdy więcej nikt i nic nie zmusi mnie do czytania książki, która od początku ani nie porywa, ani nie angażuje, ani nie wyzwala większych emocji, ani zwyczajnie nie intryguje. "Na linii świata" to właśnie jedna z tych książek. Podchodziłam do niej czterokrotnie. Najpierw odłożyłam ją po zaznajomieniu się z zaledwie pierwszym zdaniem. Myślę - co to jest? Tak od razu wulgarnie? Za drugim razem dobrnęłam do pięćdziesiątej strony (wow!). Za kolejnym aż do połowy (nie wiem jakim cudem) i stwierdziłam DOŚĆ. Za ostatnim, miałam w planie jeszcze przerzucić kilka stron, ale doszłam jednak do wniosku, że szkoda mego czasu, który mogę przeznaczyć na inną, ciekawszą prozę. Mogę stwierdzić, że sto pięćdziesiąt stron po prostu przeczytałam. O czym dokładnie jest ta opowieść? Tak do końca to nie wiem. Aczkolwiek jedno wiem na pewno. To totalny chaos. Miszmasz. Opowieść o wszystkim i o niczym. Skupienie erotyki, polityki, wiary, religii, patologii, fizyki kwantowej, informatyki i wynalazków techniki. Nieprecyzyjność informacji (np. choroba dziecka, wiek głównego bohatera, studia Nataszy), przeskoki czasowe i fabularne, mnóstwo bezsensownych i nieuzasadnionych dialogów, rzucające się w oczy wulgaryzmy (niektóre dla mnie zupełnie nowe np. "chu...cipodupcu"), dziwne i chaotyczne postacie, sceny budzące niesmak i obrzydzenie (dobrze, że nie czytałam w trakcie posiłku), to tylko część elementów stanowiących mankamenty tej książki. W tym miejscu pragnę nadmienić, że nie jestem osobą przewrażliwioną na punkcie stosowania wulgarnego słownictwa. Samej niestety zdarza mi się używać niecenzuralnych słów, a ponadto w literaturze niejednokrotnie takowe napotykałam. Jednak w tym przypadku strasznie mi przeszkadzały i w moim odczuciu kompletnie nie wpasowywały się w treść (przynajmniej nie zawsze i nie wszędzie). Ściślej rzecz ujmując, między mną a historią omówioną w książce "Na linii świata" nie zaiskrzyło. Chemii brak. Uczuć brak. Powieść zdecydowanie nie trafiła w mój czytelniczy gust. Zapewne wykazuje głębszy przekaz czy przesłanie, ale ja owego nie odnalazłam i szukać nie mam zamiaru.

O bohaterach nie będę się rozpisywać, bo tak naprawdę nie wiedziałabym nawet, co miałabym uwzględnić. Cóż, ani im nie potrafiłam współczuć, ani mi ich nie było żal, ani tym bardziej nie mogłam ich polubić. Ich postawy i zachowania dla mnie były kompletnie niezrozumiałe i niewyobrażalne. Zresztą i tak pogubiłam się w tym, kto z kim, po co i dlaczego.

Pragnę też zwrócić uwagę na jeden szczegół. Jeszcze nigdy, odkąd zaczęłam przygodę z czytaniem, nie zdarzyło mi się, abym nie chciała poznać rozwiązania danej historii. Zawsze takowego wyczekiwałam z niecierpliwością i ogromnym zaciekawieniem. Niestety, w przypadku owej pozycji nawet nie zajrzałam na ostatnią stronę. W ogóle nie interesuje mnie zakończenie tej powieści. Przerwałam ją w połowie, zamknęłam, odłożyłam na półkę i poczułam ulgę (teraz też ją odczuwam, bowiem wyrażenie mojej opinii dobiega końca).

Zawsze intuicyjnie unikałam publikacji Manueli Gretkowskiej. Jakoś mnie nie przekonywały. Możliwe, że uważałam owe za nazbyt kontrowersyjne. Ciężko powiedzieć. Po prostu je omijałam. Prawda jest taka, że gdybym miała wcześniej informację, kto jest autorką tejże książki i dano by mi możliwość zapoznania się z zarysem fabuły, z pewnością nie zdecydowałabym się na lekturę. Bez wątpienia.

Jedynymi atutami wspomnianej prozy są naprawdę piękna i subtelna okładka oraz styl i czcionka, które sprawiają, że spotkanie z nią w miarę szybko przebiega. Na szczęście. Bo inaczej nawet tym stu pięćdziesięciu stronom nie dałabym rady. Kończąc moje wywody, powiem krótko, jestem bardzo rozczarowana i zdegustowana. I to by było na tyle.

Cytaty:

 "Nie okazywał radości ani smutku, oszczędzał uczucia jak drobniaki do skarbonki,

na później, na jej powroty. 

Przeciągał ich wspólne "tu i teraz" do granic wytrzymałości.

Oganiała się od niego. 

Całowała, zniecierpliwiona odsyłała ojcu siedzącemu mściwie, nieruchomo w pokoju obok. 

Odpychała Toma od swego różano-jaśminowego zapachu perfum."

" - (...) Nie ma czegoś takiego jak Polacy. To Rosjanie udający Francuzów."

" - (...) Rodzimy się nadzy i umieramy nadzy, pomiędzy potrzebujemy cholernie dużo, 

niewypłacalnie dużo."

(źródło: www.znak.com.pl)

Tytuł: "Na linii świata"
Autor: Manuela Gretkowska
Wydawnictwo: Znak
Data wydania: 2017
Oprawa: miękka

Ilość stron: 304

Kategoria: literatura współczesna

Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Znak.

Moja ocena: 3/10